Czy polski Tu-154M, chcąc uniknąć kolizji z rosyjskim wojskowym Iłem-76, wpadł w turbulencje wywołane przecięciem trajektorii lotu obu maszyn?
   Jedna z wersji rozwaĹźana przez śledczych zakłada, Ĺźe do katastrofy z 10 kwietnia pod Katyniem doszło na skutek tego, Ĺźe na kursie polskiego Tu-154M znalazł się rosyjski samolot wojskowy Ił-76. To tłumaczyłoby, dlaczego mjr Arkadiusz Protasiuk zdecydował się na gwałtowne obniĹźenia kursu samolotu: chciał w ten sposĂłb uniknąć kolizji z potężnym transportowcem, ktĂłry znalazł się tuĹź nad prezydenckim tupolewem. Kapitan zdołał wyprowadzić maszynę z turbulencji na prostą. Niesłychanie trudny manewr zapewne zakończyłby się powodzeniem. Gdyby nie drzewa.
   Polscy prokuratorzy badają wszystkie moĹźliwe wersje przyczyn i okoliczności zaistnienia katastrofy lotniczej na lotnisku Siewiernyj, w tym prawidłowość postępowania osĂłb odpowiedzialnych za kierowanie ruchem lotniczym – potwierdzili wczoraj w rozmowie z “Naszym Dziennikiem” przedstawiciele Prokuratury Generalnej i Naczelnej Prokuratury Wojskowej.
   Wszystkie wątki, ktĂłre się pojawiły, są odnotowywane i podlegają procesowej weryfikacji – mĂłwi płk Zbigniew Rzepa, rzecznik prasowy Naczelnej Prokuratury Wojskowej, pytany, czy badany jest wątek, Ĺźe przyczyną katastrofy polskiego Tu-154M mogła być chęć uniknięcia kolizji z rosyjskim samolotem. – JeĹźeli coś wyszło, jest badane, Ĺźadna z tych informacji nie jest pozostawiona sama sobie – podkreślił prokurator.
   Hipoteza, Ĺźe lot prezydenckiego samolotu mĂłgł kolidować z rejsem rosyjskiego iła, pojawiła się po tym, jak stwierdzono, Ĺźe godzina katastrofy jest wcześniejsza, niĹź to pierwotnie podawano, i do wypadku mogło dojść co najmniej kilkanaście minut wcześniej. A jak wiadomo z doniesień po tragedii, na lotnisku Siewiernyj prĂłbował wcześniej lądować rosyjski wojskowy transportowiec. Czas tej prĂłby rĂłwnieĹź nie jest precyzyjnie określony. Podawane są wartości od piętnastu minut do pół godziny przed przyjętą na 8.56 polskiego czasu godziną katastrofy tupolewa. Podawane są rĂłwnieĹź informacje o kilkakrotnym podejściu Iła-76 do lądowania (co zarazem tłumaczyłoby, dlaczego na początku pojawiały się relacje świadkĂłw mĂłwiące o rzekomych wielokrotnych prĂłbach podchodzenia do lądowania samolotu z prezydentem Lechem Kaczyńskim i 95 innymi osobami na pokładzie). Czy podczas jednej z tych prĂłb mogło dojść do niebezpiecznego zbliĹźenia się obu samolotĂłw?
   Doktor inĹźynier Ryszard Drozdowicz z Politechniki Szczecińskiej podkreśla, Ĺźe podejście do lądowania krążących nad lotniskiem samolotĂłw regulują ścisłe procedury, ktĂłrych piloci muszą bezwzględnie przestrzegać, poniewaĹź ich niezachowanie grozi wypadkiem. – Jest to ścisła procedura, ktĂłra to reguluje, musi być ona bezwzględnie przestrzegana, a pełną odpowiedzialność za procedurę kolejności lądowania ponosi kontrola lotĂłw – wskazuje.
   Drozdowicz przyznaje, Ĺźe owszem, dochodzi do kolizji w sytuacjach, kiedy kilka samolotĂłw oczekuje na lądowanie, ale “są to sytuacje bardzo specjalne, np. nie ma kontaktu wzrokowego, nie ma radaru, są fatalne warunki w powietrzu, zerowa widoczność w nocy lub mgła”. InĹźynier jest zdania, Ĺźe nawet przy załoĹźeniu, Ĺźe oba samoloty mogły się spotkać w powietrzu, nie to było przyczyną katastrofy. – Wtedy podejmuje się nadzwyczajne środki, np. nakazuje się zmianę kursu i zmianę wysokości lub bezwzględnie lądowanie maszynie, ktĂłra moĹźe to natychmiast zrobić – mĂłwi Drozdowicz. UwaĹźa, Ĺźe przyczyna była zupełnie inna i wynikała z awarii Tu-154, a warunki meteorologiczne nie były wĂłwczas krytyczne.
   Z kolei inny ekspert, Grzegorz Hołdanowicz, redaktor naczelny miesięcznika “Raport – Wojsko, Technika, Obronność”, stwierdza, Ĺźe mogło dojść w takiej sytuacji i do katastrofy, oczywiście przy załoĹźeniu, Ĺźe te samoloty spotkały się w powietrzu w tym samym czasie. Hołdanowicz podkreśla, Ĺźe zbliĹźenie musiałoby być w tej samej minucie, poniewaĹź przerwa czasowa juĹź kilku minut powoduje, Ĺźe np. turbulencje wywoływane przez silniki odrzutowe przestają mieć znaczenie. Drozdowicz zwraca ponadto uwagę, Ĺźe obie maszyny są podobnej wielkości: 50 m rozpiętości skrzydeł u Iła-76 i 40 m rozpiętości u Tu-154.
   Obaj eksperci wskazują, Ĺźe potwierdzenia takich przypuszczeń moĹźna szukać na zapisach czarnych skrzynek i zapisach rozmĂłw rosyjskiego Iła-76 z wieżą kontrolną. Prokurator Rzepa, pytany, czy przesłuchano pilotĂłw rosyjskiego transportowca w przedmiocie okoliczności ich lądowania na Siewiernym, odpowiedział, Ĺźe nie wie, ale dodał, Ĺźe “prawdopodobnie będą przesłuchani”.
   Prokuratorzy przyznają ponadto, Ĺźe “co do czasu katastrofy w chwili obecnej nie moĹźna jeszcze podać oficjalnie godziny, w ktĂłrej nastąpiło zderzenie samolotu z ziemią, gdyĹź nadal trwają prace przy odczytywaniu rejestratorĂłw samolotu Tu-154M o numerze bocznym 101″.
   1. Czy wojskowy Ił-76 prĂłbował podchodzić do lądowania (drugi raz) niemal rĂłwnocześnie z polskim Tu-154M?
   2. Czy była to wojskowa wersja Ił-76 typu AWACS A-50, zwana latającym radarem, naszpikowana elektroniką zdolną zakłócać pracę urządzeń całego lotniska?
   3. Czy normalną procedurą jest zezwolenie na rozpoczęcie podejścia do lądowania w bliskiej koincydencji czasowej, w trudnych warunkach pogodowych, dwĂłm duĹźym odrzutowcom?
   4. Dlaczego Ił-76 wykonał manewr paralelny do tego, ktĂłry zrobił Tu-154M? Świadkowie mĂłwią o niskim locie z duĹźym przechyleniem na lewe skrzydło, bardzo blisko ziemi.
   5. Czy to rutynowa procedura, Ĺźe słuĹźby zabezpieczające są na miejscu dosłownie chwilę przed lądowaniem polskiej delegacji? Według oficjalnej wersji rosyjskiej, Iłem-76 lecieli funkcjonariusze FSB, ktĂłrzy mieli zabezpieczać polską delegację. Zgodnie z planem Tu-154M miał lądować o godz. 8.30.
   6. Czy rutynową procedurą w Rosji jest, Ĺźe do zabezpieczenia wizyt międzypaństwowych funkcjonariusze słuĹźb uĹźywają potężnej maszyny transportowej wykorzystywanej np. w Afganistanie?
   7. Czy takim iłem przyleciała do Smoleńska rosyjska ochrona w trakcie wizyty premiera Donalda Tuska?
   8. Dlaczego kontrolerzy lotĂłw w Smoleńsku, widząc Ĺźe Tu-154M ma kłopoty z lądowaniem, nie ściągnęli wszystkich słuĹźb ratowniczych?
   Akcję uruchomiono kilkanaście minut po katastrofie.